ملاحظاتی در آسیبشناسی دورههای #تربیت_مربی
حامد صفاییپور
دوره تربیت مربی تربیتی نوجوان؛ دوره تربیت مربی فبک؛ دوره تربیت مربی موسیقی؛دوره تربیت مربی بازی؛ ….. اینها برخی از عنوانهایی که این روزها با فراوانی بسیار می شنوم. به نظر من یک اشکال مهم در تعریف غالب دوره های تربیت مربی رایج در کشور این است که دو موضوع «تربیت مربی x» و «تربیت x در مربی» با یکدیگر آمیخته می شود. این آمیختگی باعث می شود اهداف برنامههای درسی به هیچ یک از دو هدف نرسد یا روند رسیدن به نتایج در هر دو هدف را کند و فرسایشی کند. برای مثال در غالب دوره تربیت مربی فبک (فلسفهورزی برای کودکان) هدف تربیتِ مربیِ فبک است در حالیکه به نظر می رسد هدف پرورش تواناییهای فلسفه ورزی شخص (شخص داوطلب مربی گری) اولویت دارد. چگونه ممکن است فردی که خود تجربه فلسفهورزی و کلنجار رفتن با چند مساله فلسفی را در سطح به نسبت عمیقی ندارد (تعریق فلسفی ندارد)، راهنمای فلسفه ورزی کودکان باشد؟ چگونه ممکن است کسی که «داستان سوفی» خودش را ننوشته است؛ مربی خوبی در تشریح و بحث درباره یک داستان فلسفی باشد؟
آمیختن این دو هدف به یکدیگر یک پیامد منفی دیگر نیز دارد و آن اینکه ممکن است فردی که گواهی استادان خود در زمینه مثلا مهارت تفکر خلاق دریافت کرده است، به هر دلیل یا علتی، مایل نباشد که به «مربی تفکر خلاق» تبدیل شود. ممکن است این فرد مایل باشد از این مهارت در زمینه بازرگانی، مدیریت منابع انسانی یک اداره یا مربی گری در زمینه نقاشی کودک یا به طور عام به منظور بالابردن کیفیت زندگی خود با یادگیری بیشتر استفاده کند. ثابت کردن هدف دوره های آموزشی بر روی یک هدف مشخص (مثلا تربیت مربی) با این مخاطره روبروست که بسیاری از افرادی را که از اساس، استعداد یا حتی علاقه ای به مربیگری ندارند، به سوی این کار سوق داده میشوند و از توانایی های اصلیشان دور میشوند. در برخی موارد، فرد آموزش دیده تحت تاثیر فضایی که در ان دوره آموزشی را طی کرده است به توهمی از توانایی ها می رسد و وضعیت آن حوزه کاری را بیشتر از قبل، مخدوش می کند.
بر این اساس، پیشنهاد من این است که قدری از شتابزدگیهای رایج در دوره های تربیت مربی X کاسته شود. «مربی گری» بر اساس توانایی X یکی از کارهایی است که می توان با مهارت X انجام داد. ثابت کردن هدف دوره ها از آغاز، اهداف درسی را با مشکل مواجه می کند. با قبول این مبنا پیشنهاد من این است که در هر دوره تربیت مربی، هدف تربیت مربی از ابتدا عنوان نشود. نخستین هدف تقویت یا تربیت برخی دانش ها یا مهارت ها در شخص است. پس از این مرحله و اطمینان از سطح فرد در آن دانش ها یا مهارت ها هدف گذاری ثانوی بر اساس اهداف هر مجموعه آموزشی و انتخاب شخص قابل تعریف است.
درود