بررسی و تحلیل مبانی معرفت شناسی برنامه درسی فلسفه برای کودکان با توجه به سبک لیپمن و فیشر

دانشجو: فرانک مهرگان
استاد راهنما: دکتر محمد رضا سرمدی
استاد مشاور: دکتر سید منصور مرعشی
دانشگاه پیام نور مرکز تهران دانشکده علوم انسانی
مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد/سال ۸۸

چکیده

فلسفه تلاش انسان برای جستجوی حقیقت و عشق به خردورزی و فرزانگی است ؛ جستجویی تأملی و کل نگر در هستی و خویشتن خویش از راه گفتگو ؛ گفتگویی درونی وبرونی که جولانگاه اندیشه برای کشف معناست ؛ این نیاز همیشگی بشر که هوش فلسفی با طرح پرسش های مبنایی و اساسی زندگی انسانی ، تفکر را به سوی تفکری متعالی و فرا تفکر سوق می دهد . فلسفه برای کودکان تلاشی برای بازسازی فلسفه در متن زندگیست ، برای اندیشیدن و کندوکاوی مشترک در حلقه ی تعاملات فکری ، عاطفی ، رفتاری و نگرشی کودکان با همراهی و هدایت معلم برای دستیابی به تفکری انتقادی ، خلاق و مسئولانه . کنکاشی که به کشف خویشتن خویش و درک مفاهیم فلسفی از راه گفتگویی صادقانه ، مستدل و هدفمند که منجر به رشد مهارت های ارتباطی زبانی و فکری افراد می شود . این پژوهش به لحاظ اهمیت نظریه دانش و شناخت به مطالعه مبانی معرفت شناسی برنامه ی درسی فلسفه با / برای کودکان بر اساس سبک فیشر و لیپمن می پردازد . با نظر به هدف پژوهش پرسش های ویژهی ذیل مبنای تحقیق قرار گرفته اند : ۱- تاکنون چه تعاریفی از فلسفه برای/ با کودکان شده است ؟ ۲- فلسفه برای/ با کودکان چه اهدافی را دنبال میکند ؟ ۳- ویژگیهای روش « کند و کاو گروهی ( اجتماع پژوهشی ) » چیست ؟ ۴- نقش معلم و دانشآموز در این برنامه چگونه تعریف شده است ؟ ۵- چه موضوعات ، منابع و محتوایی در فلسفه برای/ با کودکان در نظر گرفته شده است ؟ ۶- ارزشیابی عملکرد دانشآموزان به چه شیوهای انجام میشود ؟ ۷- وجوه تمایز روش فیشر با لیپمن در چیست ؟ ( سبک اروپایی با سبک آمریکایی ) ۸- چه نتایجی از به کارگیری فلسفه برای کودکان بدست آمده است ؟ ۹- چه فعالیتهایی در رابطه با فلسفه برای کودکان در ایران انجام شده است ؟ ۱۰-برای ثمربخشی هرچه بیشتر این برنامه در ایران چه تمهیداتی لازم است ؟ روش پژوهش سندی _ تحلیلی و تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس روش جرج زداف بردی و تحلیل محتوا انتخاب شده است . یافته ها و نتایج تحقیق حاکی از آن است که : فلسفه برای / با کودکان فلسفهای کاربردی و پروژهای آموزشی است که کودکان کنجکاو و جستجوگر معنا را در فرایندی کاوشگرانه و جمعی با مهارتهای تفکر ، مهارتهای شناختی فراشناختی و پرسشگری آشنا کرده و با بهرهگیری از استدلال و تخیل کودکانه و در فضای دموکراتیک کلاس به چالش فکری ، تعامل و تبادل ایدهها ، مشورت و قضاوت راهنمایی میکند تا ساختار شناختی مهارتهای اجتماعی ، فکری و ابعاد فلسفی تجربههای روزانهی خود را ارتقا بخشند . ویژگیهایی چون گوش دادن ، احترام متقابل ، همدلی ، صمیمیت ، استدلال بهتر ، سکوت ، طرح سؤال درست و فلسفی ، آزادی و استقلال فکری ، اطمینان و اعتماد ، نظم و هماهنگی ، تأمل تفکر و تجربه ، چالش ، کاوش و سنجش ، حیرت و محبت ، تصحیح ، تمییز و تبیین ، استدلال ارزیابی و انتخاب در کندوکاوی فلسفی و جمعی تمرین میشود تا ملکهی ذهن کودکان شود و آینده شاهد جامعهی بزرگسالی اندیشمند باشد .